مروری بر تاریخچه تأسیس شورای کتاب کودک

طرح پایه‌گذاریِ نهادی برای پیشبرد ادبیات کودکان و نوجوانان در سال 1339 ، از سوی توران میرهادی و با هم‌فکری لیلی ایمن (آهی)، مطرح شد. آن دو عقیده داشتند چنین نهادی به‌صورت گروهی و با خِرَد جمعی بهتر اداره می‌شود. پیشنهاد با چند تن از استادان، نویسندگان، مترجمان، کارشناسانان و هنرمندان به رایزنی گذاشته شد و در 20 دی سال 1341 به تأسیس شورای کتاب کودک ‌ا‌نجامید. گروهی 37 نفره هیأت مؤسس شورا را تشکیل ‌دادند و پس از تدوین و تصویب اساسنامه در سال 1342 ، شورا رسماً فعالیت خود را آغاز ‌کرد. سِمَت دبیری هیأت مدیرۀ شورا بر عهدۀ لیلی ایمن (آهی) و مسئولیت تدوین و انتشار ماهنامه برعهدۀ معصومه سهراب (مافی) قرار ‌گرفت. در سال 1342 ، نخستین فهرست و یک‌سال بعد نخستین گزارش تحلیلی از وضعیت نشر کتاب کودک منتشر ‌شد. به دنبال آن گروه بررسی با هدف معرفی کتابهای مناسب کودکان و نوجوانان، فعالیت خود را زیر نظر توران میرهادی آغاز ‌کرد و در همان دورۀ آغازین، شورا به عضویت دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان در‌آمد و از آن پس با چندین دوره عضویت در کمیتۀ اجرایی این دفتر، نمایندگی ایران در کنفرانسهای بین‌المللی و عضویت در سیزده دورۀ داوری و دو دوره ریاست هیأت داورانِ جایزۀ هانس کریستیان آندرسن بر گسترش دامنۀ ادبیات کودکان و نوجوانان ایران افزود. در سال 1375 کتابخانۀ تحقیقاتی شورا با راه‌اندازی طرح تأسیس کتابخانه‌های کوچک با نام بامداد کتابخانه‌ها، هدف ترویج خواندن را پی ‌گرفت. در سالهای بعد در خانۀ کتابدار با بهره‌گیری از همکاری مروجّان و کتابداران، روند گسترش کتابخوانی به ‌شکلهای جدید و همچنین راه‌اندازی کتابخانه‌های کوچک در شهرها و روستاها ادامه یافت. در سال 1357 دبیری شورا برعهدۀ نوش‌آفرین انصاری قرار می‌گیرد و سال 1358 طرح تألیف فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان آغاز می‌شود. فرهنگنامه در سال 1377 برندۀ جایزۀ کتاب سال و در سال 1379 برندۀ جایزۀ انجمن ترویج علم ایران و در سال 1383 برندۀ جایزۀ بهترین مقاله های دینی در دایرة‌المعارفها ‌شد. کوششهای پژوهشی، آموزشی و ترویجی شورا در حوزۀ ادبیات کودکان و نوجوانان، سبب برآمدن و تأسیس چندین نهاد و مؤسسۀ دیگر دربارۀ کودکان شده است، که هرکدام دامنۀ فعالیت شورا را به‌شکلهای مختلف در سراسر کشور گسترش ‌داده‌اند.
بخشی از مدخل شورای کتاب کودک، فرهنگنامه کودکان ونوجوانان، جلد 17(س-ش)