زهره قایینی، نامزد ایرانی دریافت جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم) 2022

بنیاد شن ژن در چین و دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) ، اخیراً جایزه‌ای برای مروجان برجسته‌ی کتابخوانی به نام IREAD (من می‌خوانم) تعیین کرده‌اند. هدف از طرح این جایزه، تشویق به تعهد پایدار در حوزه‌ی ترویج کتابخوانی و گسترش ترویج کتابخوانی در میان همه‌ی مردم کره‌ی زمین است. افرادی که برای دریافت این جایزه نامزد می‌شوند، باید حداقل سه سال با نوآوری و خلاقیت درزمینه‌ی خواندن و شیوه‌های مختلف آن در میان کودکان و نوجوانان فعالیت مستمر کرده باشند. شورای کتاب کودک به‌عنوان شاخه‌ی ملی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) نامزد این جایزه را انتخاب و معرفی می‌کند.
معیارهای انتخاب نامزد برای جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم): پایداری، اثرگذاری، الهام بخشی، کاوشگری و نوآوری در اجرای پروژه‌های کتابخوانی، پایبندی و احساس مسئولیت در ایجاد عشق به خواندن، توانمند کردن کودکان در امر خواندن در مناطق محروم و بی‌ثبات و تداوم آن از طریق فعالیت‌های مختلف مانند طرح پروژه‌های کتابخوانی، اجرای فعالیت‌های پویا در این پروژه‌ها، ترویج مؤثر خواندن، داشتن راهبرد در این راستا و حمایت از حق کودکان برای خواندن است.

شورای کتاب کودک باافتخار زهره قایینی را به‌عنوان نامزد ایرانی دریافت جایزه IREAD (من می‌خوانم) معرفی می‌کند.

زهره قایینی مدرس، نویسنده و پژوهشگر در گستره‌ی فرهنگ و تاریخ کودک و کودکی از پایه‌گذاران موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و یکی از دو نویسنده‌ی اصلی مجموعه‌ی ده‌جلدی«تاریخ ادبیات کودکان ایران»است. او در حال حاضر مدیریت مؤسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه «با من بخوان» را بر عهده دارد. با من بخوان برنامه‌ای برای ترویج کتابخوانی میان همه‌ی کودکان به‌ویژه کودکان محروم و در بحران است که از سال ۱۳۸۹ در سراسر ایران اجرا می‌شود. این برنامه از سوی شورای کتاب کودک در سال ۲۰۱۶ نامزد ایرانی جایزه‌ی آساهی ـ ایبی شد. برنامه‌ی با من بخوان در سال ۲۰۱۶ معتبرترین و باارزش‌ترین جایزه‌ی ترویج کتابخوانی (آساهی – ایبی) را از آن خود کرد.

زهره قایینی علاوه بر فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و ترویجی، در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰ به ریاست هیئت‌داوران جایزه جهانی هانس کریستین آندرسن برگزیده شد. او تنها ایرانی است که تاکنون به این جایگاه مهم جهانی دست‌یافته است. قایینی همچنین به‌عنوان عضو هیئت‌داوران بین‌المللی کنکور «نامی»کره جنوبی در سال‌های ۲۰۱۳، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ حضورداشته است. زهره قایینی به نمایندگی از شورای کتاب کودک ایران به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان برای دوره دوساله ۲۰۱۶–۲۰۱۸ نیز انتخاب‌شده است. او در سال ۲۰۱۹ از طرف دولت کانادا به‌عنوان نامزد IREAD (من می‌خوانم) معرفی شد. قایینی تاکنون چندین پژوهش در موسسه‌های بین‌المللی ادبیات کودکان در اوزاکا- ژاپن، مونیخ- آلمان و وین- اتریش انجام داده و در چندین کنگره‌ی بین‌المللی ادبیات کودکان شرکت کرده است.

زهره قایینی در حال حاضر سرپرستی طرح مطالعات کودکی را که به تاریخ تکوین مفهوم کودکی در ایران می‌پردازد و نیز برنامه‌ی ترویج کتابخوانی برای کودکان مناطق محروم با من بخوان را بر عهده دارد.

دلایل انتخاب زهره قایینی برای نامزدی جایزه IREAD (من می‌خوانم) ۲۰۲۲:

• یازده سال فعالیت مستمر ترویج عادت به کتاب و کتابخوانی در خانه، مدرسه و جامعه به ‌ویژه در مناطق کم برخوردار و همچنین در میان کودکان در بحران در برنامه‌ی با من بخوان،
• ارائه‌ی طرح‌های ترویجی متنوع و اجرای آن در سطح گسترده و استمرار در فعالیت‌های ترویجی،
• تعریف برنامه‌ی با من بخوان بر پایه‌ی رساندن کتاب‌های مناسب و باکیفیت مطلوب به کودکانی که در وضعیت معمول زندگی به این‌گونه کتاب‌ها دسترسی ندارند،راه اندازی کتابخانه‌های محلی و روستای با مشارکت جامعه محلی و تربیت آموزگاران و ترویج‌گران و مروجان ،
• شناساندن روش‌های آموزش خلاق از راه ادبیات به‌عنوان روشی منحصربه‌فرد در تقویت بنیان‌های سواد پایه در مناطق محروم،
• تأثیر طرح با من بخوان بر پایه‌ی تقویت بنیان‌های سواد پایه از راه ادبیات بر آموزش سواد و رشد زبانی کودکان و دانش آموزان در مناطق دوزبانه مانند سیستان و بلوچستان،
• ارتقای بیش از هشتاد درصد دانش‌آموزان شرکت‌کننده در طرح «تقویت بنیان‌های سواد پایه از طریق ادبیات» به سطح مطلوبی از رشد زبانی، اجتماعی، شخصیتی و شناختی. همچنین آموزگاران شرکت‌کننده در این طرح با توجه به دستاوردهای شگفت‌آور آن، انگیزه‌ی بیشتری برای کتابخوانی و کار با کودکان پیداکرده‌اند. این آموزگاران نسبت به گذشته از دانش بیشتری درزمینه‌ی ادبیات کودکان و شیوه‌های کتابخوانی برخوردار شده‌اند،
• تحت پوشش قرار دادن بیش از ۳۰۰ هزار کودک (۰ تا ۱۶ سال) و ۸ هزار آموزگار مناطق محروم در ۲۳ استان و کودکان خانواده‌های کم برخوردار و کودکان در بحران در برنامه‌ی با من بخوان،
• تمرکز بر آموزش‌وپرورش کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی. آموزش این گروه‌های سنی بر پایه‌ی تراز رغبت یا interest levelکودکان شکل‌گرفته است. در این روش کودکان افزون بر جهت‌گیری معنااندیشانه نسبت به جهان و هستی و محیط‌زیست، از آموزش لذت می‌برند و باانگیزه و شادی می‌آموزند،
• تهیه‌ی کتاب برای گروه‌های مختلف سنی همراه با دست نامه‌های ویژه‌ی مربیان و آموزگان برای ترویج خواندن
• پیشرفت تحصیلی مخاطبان به دنبال اجرای طرح بامن بخوان، بهبود روان‌خوانی، پرورش خلاقیت، بالا رفتن اعتمادبه‌نفس، تفکر نقادانه، دستیابی به مهارت‌های اجتماعی، تقویت مهارت‌های فردی، علاقه‌مندی به خواندن و توجه به ارزش‌های زندگی و ارزش‌های زیست‌محیطی،
• اجرای برنامه‌ی بامن بخوان در همه‌ی فصل‌های سال و در مکان‌های مختلف مانند مدرسه‌ها، کتابخانه‌های آموزشگاهی، کتابخانه‌های محلی، شیرخوارگاه‌ها و بیمارستان‌های کودکان در شهرها و روستاهای بسیاری از نقاط ایران،
• بالا بردن سطح آگاهی خانواده‌ها درباره‌ی نقش کلیدی کتابخوانی از دوره‌ی نوزادی در رشد همه‌جانبه‌ی کودک،
• برگزاری کارگاه‌های مستمر برای مادران، پدران و بزرگسالانی که با کودکان کار می‌کنند و توانمندسازی آن‌ها در دستیابی به روش درست و مؤثر کار با کودکان،
• برگزاری کارگاه‌ها (کتابداری، آشنایی با ادبیات کودک و…) و نظارت مستمر بر عملکرد آن‌ها به‌منظور تربیت مربی و ترویجگران محلی،
• اعلام آمادگی برای مشارکت و همیاری با گروه‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی درزمینه‌ی آموزش مناسب و باکیفیت مطلوب، برابر با تراز رغبت کودکان به‌ویژه کودکان مناطق محروم،
• جلب پشتیبانی‌های ملی و بین‌المللی برای پیشبرد برنامه با من بخوان.
• ارائه‌ی طرح و راه‌اندازی پایگاه مجازی ترویج خواندن (سایت کتابک) در مورد ادبیات کودک، رخدادهای مربوط به این حوزه، معرفی کتاب‌های مناسب و مطالب آموزشی برای پدران و مادران در ارتباط با کودکان و همچنین ارائه‌ی ۱۵ هزار مقاله‌ی مرتبط با بیش از روزانه پنج‌تا شش هزار بازدیدکننده،