زهره قایینی، نامزد ایرانی دریافت جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم) 2022
۱۷ مرداد ۱۴۰۰
بنیاد شن ژن در چین و دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان(IBBY)، اخیراً جایزه‌ای برای مروجان برجسته‌ی کتابخوانی به نام IREAD(من می‌خوانم) تعیین کرده‌اند. هدف از طرح این جایزه، تشویق به تعهد پایدار در حوزه‌ی ترویج کتابخوانی و گسترش ترویج کتابخوانی در میان همه‌ی مردم کره‌ی زمین است. افرادی که برای دریافت این جایزه نامزد می‌شوند، باید حداقل سه سال با نوآوری و خلاقیت در زمینه‌ی خواندن و شیوه‌های مختلف آن در میان کودکان و نوجوانان فعالیت مستمر کرده باشند. شورای کتاب کودک به‌عنوان شاخه‌ی ملی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوانIBBY) ) نامزد این جایزه را انتخاب و معرفی می‌کند.
معیارهای انتخاب نامزد برای جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم) : پایداری، اثرگذاری، الهام بخشی، کاوشگری و نوآوری در اجرای پروژه‌های کتابخوانی، پایبندی و احساس مسئولیت در ایجاد عشق به خواندن، توانمند کردن کودکان در امر خواندن در مناطق محروم و بی‌ثبات و تداوم آن از طریق فعالیت‌های مختلف مانند طرح پروژه‌های کتابخوانی، اجرای فعالیت‌های پویا در این پروژه‌ها، ترویج مؤثر خواندن، داشتن راهبرد در این راستا و حمایت از حق کودکان برای خواندن است.
اکنون شورای کتاب کودک با افتخار نادر موسوی را به عنوان نامزد ایرانی دریافت جایزه‌یIREAD (من می‌خوانم) ۲۰۲۲ معرفی می‌کند.
نادر موسوی، نویسنده و آموزشگر و مروج کتابخوانی، به شکل مستمر و خستگی‌ناپذیر درزمینه‌ی ترویج کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان افغانستانی مناطق مهاجرنشین ایران فعالیت دارد. او نه‌تنها مروج کتابخوانی، بلکه مؤسس مدارس خودگردان برای کودکان مهاجر افغانستانی در ایران است.
نادر موسوی در روستای علی چوپان شهر مزار شریف استان بلخ در افغانستان به دنیا آمد و در سال ۱۳۶۲ به دلیل جنگ و درگیری‌ها همراه با خانواده به ایران مهاجرت کرد. او دوران دبستان و دبیرستان را در شهر بندرعباس گذراند و پس از غلبه بر تنگناهای موجود برای تحصیلات دانشگاهی مهاجران افغانستانی، از رشته‌ی مهندسی کشاورزی دانشگاه تهران دانش‌آموخته شد. موسوی مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی جامعه‌شناسی با پایان‌نامه‌ای درباره‌ی کارکردهای مدارس خودگردان، در سال ۱۳۹۱ دریافت کرد.
در سال ۱۳۷۷ با تسلط طالبان بر افغانستان، موج دوم مهاجران افغانستانی به ایران آمدند: هزاران خانواده که در افغانستان خطر طالبان، ناامنی و گرسنگی تهدیدشان می‌کرد در شهرهای مختلف ایران مستقر شدند و نادر موسوی رؤیای مدارس خودگردان را برای کودکان این مهاجران به اجرا درآورد. در سال ۱۳۸۴ خورشیدی در سراسر ایران حدود چهارصد مدرسه‌ی خودگردان وجود داشت که نود هزار دانش‌آموز مهاجر افغانستانی در آن‌ها درس می‌خواندند.
نادر موسوی تنها کسی نیست که درزمینه‌ی آموزش کودکان مهاجر فعالیت دارد، چیزی که او را از دیگران متمایز می‌کند، فعالیت‌های فرهنگی مختلف و تسهیل دسترسی کودکان مهاجر به خدمات آموزشی است. موسوی هزاران نسخه از مجله‌های «طراوت»، «کودکان آفتاب» و «پیک گل سرخ» را با محتوای آموزشی آمیخته بافرهنگ، تاریخ و جغرافیای افغانستان برای کودکان مهاجر چاپ و پخش کرده است. این مجله‌ها به کودکان مهاجر که هرگز افغانستان را ندیده‌اند، کمک می‌کند که در هوای افغانستان نفس بکشند و از وضعیت سرزمین مادری خودآگاه شوند.
او نخستین ناشر تخصصی شعر و ادبیات افغانستان (آمو) است که هفتاد عنوان کتاب شعر و داستان ویژه‌ی بزرگسال و بیست عنوان کتاب برای کودکان و نوجوانان منتشر کرده است. نادر موسوی از سال ۱۳۹۰ به‌عنوان تنها نماینده‌ی کشور افغانستان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شرکت می‌کند. انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در سال ۲۰۲۰ نادر موسوی را برای دریافت جایزه‌ی استرید لیندگرن (آلما) نامزد کرد. او که خود طعم مهاجرت اجباری را چشیده است، عمق رنج پایان‌ناپذیر کودکان افغانستان را به‌خوبی درک می‌کند.
دلایل نامزدی نادر موسوی برای دریافت جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم) ۲۰۲۲:
- بیش از ۲۱ سال فعالیت فرهنگی و آموزشی مستمر برای کودکان مهاجر، همکاری در تحقیقات دانشگاهی و پژوهشی مربوط به این حوزه، تألیف و چاپ کتاب‌های کودک و انتشار مجله،
- تأسیس مدارس خودگردان آفتاب ویژه‌ی کودکان افغانستانی ساکن ایران در مناطق محروم و مهاجرنشین. این مدارس ابتدا در تهران و پس‌ازآن در سراسر ایران گسترش پیدا کرد،
- خدمت رسانی فرهنگی و آموزشی به بیش از ۳۵۰ مدرسه‌ی خودگردان (مدرسه‌های فرهنگ) در سرتاسر ایران با بیش از ۱۵۰ هزار کودک (۷ تا ۱۸ سال) محروم از تحصیل در حاشیه‌ی شهرها و مناطق کم برخوردار،
- تأسیس کتابخانه در مدارس خودگردان و ترویج خواندن در میان کودکان باهدف علاقه‌مند شدن آن‌ها به مطالعه،
- تأسیس خانه‌ی کودکان افغانستان برای کودکانی که ازلحاظ قانونی امکانی آموزش نداشته‌اند،
- انتشار مجله‌ی مخصوص کودکان افغان،
- تألیف کتاب‌های تاریخ و جغرافیا برای آشنایی کودکان مهاجر افغانستانی با سرزمین مادری خود،
- برگزاری کارگاه داستان‌نویسی برای پرورش خلاقیت مخاطبان و ترویج کتابخوانی با همکاری انجمن نویسندگان کودک ایران،
- طراحی و اجرای مسابقات دنباله‌دار (نامه‌نویسی) در سرتاسر ایران،
- تربیت‌معلم و مربی از بین دانش‌آموختگان مدارس خودگردان،
- تهیه و تدوین برنامه‌ی آموزشی و فرهنگی برحسب نیاز کودکانی که آسیب‌های اجتماعی بسیاری دیده‌اند،
- تشکیل باشگاه‌های کتابخوانی در مناطقی که مدارس خودگردان آفتاب قرار دارند،
- طرح برگزاری (مسابقات افغانستان شناسی) جهت آشنایی کودکان افغان با زادگاه خود و تشویق آن‌ها به پژوهش و تحقیق در این حوزه،
- جذب پشتیبان برای کمک‌هزینه‌ی تحصیلی، تهیه‌ی کیف و کفش و نوشت‌افزار کودکان بی‌بضاعت یا بی‌سرپرست. تاکنون با همیاری حامیان حدود سیصد کودک بورسیه‌ی تحصیلی دریافت کرده‌اند،
- تأسیس انتشارات خانه کودکان افغانستان باهدف تأمین نیازهای درسی و آموزشی کودکان مهاجر افغان،
- تلاش برای شنیده شدن صدای کودکان افغانستان.
