علی اصغر سیدآبادی نامزد ایرانی دریافت جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم) ۲۰۲۴

بنیاد شن ژن در چین و دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان(IBBY)، اخیراً جایزه‌ای برای مروجان برجسته‌ی کتابخوانی به نام IREAD(من می‌خوانم) تعیین کرده‌اند. هدف از طرح این جایزه، تشویق به تعهد پایدار در حوزه‌ی ترویج کتابخوانی و گسترش ترویج کتابخوانی در میان همه‌ی مردم کره‌ی زمین است. افرادی که برای دریافت این جایزه نامزد می‌شوند، باید حداقل سه سال با نوآوری و خلاقیت در زمینه‌ی خواندن و شیوه‌های مختلف آن در میان کودکان و نوجوانان فعالیت مستمر کرده باشند. شورای کتاب کودک به‌عنوان شاخه‌ی ملی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوانIBBY) ) نامزد این جایزه را انتخاب و معرفی می‌کند.
معیارهای انتخاب نامزد برای جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم) : پایداری، اثرگذاری، الهام بخشی، کاوشگری و نوآوری در اجرای پروژه‌های کتابخوانی، پایبندی و احساس مسئولیت در ایجاد عشق به خواندن، توانمند کردن کودکان در امر خواندن در مناطق محروم و بی‌ثبات و تداوم آن از طریق فعالیت‌های مختلف مانند طرح پروژه‌های کتابخوانی، اجرای فعالیت‌های پویا در این پروژه‌ها، ترویج مؤثر خواندن، داشتن راهبرد در این راستا و حمایت از حق کودکان برای خواندن است.

اکنون شورای کتاب کودک با افتخار علی اصغر سیدآبادی را به عنوان نامزد ایرانی دریافت جایزه‌یIREAD (من می‌خوانم) ۲۰۲۴ معرفی می‌کند.

علی‌اصغر سیدآبادی نویسنده، مروج کتاب‌خوانی و پژوهشگر ایرانی ادبیات کودک و نوجوان در طول بیش از ۳۵ سال کار، در هر جایگاه و با هر عنوانی، همواره کتاب‌خوانی را به‌مثابه‌ یک کنش و فعالیت اجتماعی دنبال کرده است و در شرایط سخت اجتماعی کوشیده است، کتابخانه را به مثابه پناهگاهی امن و کتابخوانی و کار داوطلبانه ترویج کتابخوانی به مثابه راهی برای پایداری و مقاومت معرفی کند. 

او در سال ۱۳۵۰ در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد. دومین سال دبستان را سپری می‌کرد که در ایران انقلاب شد و چند ماهی مدارس تعطیل شد. تا پنجم دبستان در روستای زادگاهش تحصیل کرد و چون در روستایشان مدرسه راهنمایی نبود، برای تحصیل در دوره راهنمایی راهی شهر تاریخی نیشابور شد و در مدرسه‌ای شبانه‌روزی که برای بچه‌های با استعداد روستایی راه‌اندازی شده‌بود، پذیرفته شد، مدرسه‌ای که دیوار به دیوار آرامگاه خیام نیشابوری و در حاشیه‌ی باغ قدیمی آن بود. او تازه دبیرستان را شروع کرده بود که به جبهه رفت و تجربه‌هایی را به دست آورد که بعدها در رمان‌ها و کتاب‌هایش خود را نشان داد. توجه به صلح و نفی خشونت به یکی از دغدغه‌های اصلی‌اش تبدیل شد. در نوجوانی مسئولیت کتابخانه روستای زادگاهش را برعهده گرفت و ایده‌های تازه‌اش باعث شد به عنوان کتابدار برگزیده روستایی شهرستان نیشابور انتخاب شود.

سپس کنکور ورودی دانشگاه در رشته روزنامه نگاری قبول و راهی تهران شد. در تهران به محافل ادبی پایتخت رفت و آمد و در نشست‌های ادبی شرکت می‌کرد. او از سال اول ورود به دانشگاه با برخی از نشریات کودک و نوجوان به صورت پاره‌وقت شروع به همکاری کرد و چند سال بعد به عنوان دبیر گروه فرهنگی و شورای سردبیری با روزنامه‌های پرتیراژ اصلاح‌طلب ایران همکاری کرد و نوشتن درباره کتاب و کتاب‌خوانی در روزنامه‌ها بخش مهمی از کار او شد.

نخستین کتاب سیدآبادی برای کودکان در سال ۱۳۷۵ منتشر شد.در سال‌های بعد به طور منظم به نوشتن برای کودکان و نوجوانان پرداخت و امروز حدود ۷۰ کتاب از او منتشر شده است. بخشیاز کتاب‌های سیدآبادی درباره مباحث نظری ادبیات کودک و نوجوان است.

او از ۲۰ سال پیش فعالیت‌های فردی خود در ترویج کتابخوانی را به فعالیت‌های نهادی و گروهی تبدیل کرد که به تاسیس برخی از نهادهای ترویج کتابخوانی در ایران انجامید و طرح‌های بلندپروازانه‌ای را اجرا کرد که در گسترش کتابخوانی در سراسر ایران تاثیرگذار بود.

سیدآبادی با همراهی خانواده‌اش در روستای سیدآباد مجموعه‌ای به نام «گوین» تاسیس کرد که بخش بزرگی از آن کتابخانه‌ی عمومی به نام «گیتی» است. تاسیس کتابخانه با استقبال اهالی روستا مواجه شد. هزینه‌های کتابخانه از طریق تولید صنایع دستی و کتاب پارچه‌ای کارگاه مجموعه تامین می‌شود. این مجموعه به عنوان الگویی مورد توجه قرار گرفته است و کمپینی برای ساخت کتابخانه در پنجاه روستای منطقه با همکاری نهادهای محلی مثل شوراها و دهیاری‌ها راه اندازی شد.

او از سال ۱۳۹۳ طرح‌های ترویج کتاب خوانی در سراسر ایران را با ایده‌های نو و ابتکاری شروع کرد که نتیجه‌اش شکل‌گیری حرکت‌های بزرگ ترویج کتاب‌خوانی با مشارکت و همراهی نهادهای غیردولتی و مدنی، دستگاه های دولتی و نهادهای عمومی در شهرها و روستاهای ایران بود و در دوران کرونا به یکی از شبکه‌های موثر ارتباط میان کودکان و نوجوانان و مروجان کتابخوانی تبدیل شد. این فعالیت‌ها ۱۸۰ شهر و ۱۴۰۰ روستای ایران را درگیر کرد و منجر به تاسیس بیش از ۱۷ هزار باشگاه کتابخوانی در شهرها و روستاها و ۴۰ هزار باشگاه کتابخوانی در مهدکودک‌های سراسر ایران شد.

علی اصغر سیدآبادی با نزدیک کردن افراد و گروه‌هایی که در ترویج کتابخوانی فعالیت مجزا و منفرد دارند، به هم ، به انتقال تجربه‌ها کمک کرده است و شبکه‌ای غیررسمی و خودکار شکل گرفته است که به گسترش، انسجام‌بخشی و سازماندهی مدنی فعالیت‌های کتابخوانی در ایران کمک می‌کند.

شایان ذکر است علی‌اصغر سیدآبادی یکی از نامزدهای شورای کتاب کودک برای دریافت جایزه‌ی IREAD  (من می‌خوانم) ۲۰۱۹و دریافت جایزه یادبود آسترید لیندگرن (آلما) در سال و ۲۰۲۴و۲۰۲۳ نیز بود.

دلایل نامزدی علی اصغر سیدآبادی برای  دریافت جایزه‌یIREAD  (من می‌خوانم) ۲۰۲۴: